الهه غلامعليان

بررسي كيفيت باران در اصفهان بزرگ

چكيده:

محيط زيست مجموعه اي است بسيار عظيم و در هم پيچيده از عوامل گوناگوني كه بر اثر يك روند و تكامل تدريجي موجودات زنده و اجزاي سازنده سطح زمين بوجود آمده است و بنابر اين بر فعاليت هاي انسان تأثير   گذاشته و از آن متأثر مي شود. اتمسفر پرتحرك ترين سيال اين محيط به عنوان محيط پذيرنده ضايعات استفاده شده است. اخيراً آگاهي از مسئله آلودگي توجه زيادي را به خواص شيميايي آب باران ، به خصوص كاتيون ها و آنيون هاي اصلي و فلزات سنگين كه آلاينده هاي بسيار مهمي بعد از آلاينده هاي آلي هستند، جلب كرده است كه اين ها باعث   ايجاد باران اسيدي به خصوص در كشورهاي صنعتي مي شوند.   سطح آلودگي ها در مناطق صنعتي و شهري مي تواند از طريق شيمي آب باران تعيين شود. امروزه، شيمي آب باران   به عنوان يك شاخص براي كنترل محدوده آلودگي در بيشتر كشورها مورد توجه قرار گرفته است. تركيب عوامل اصلي باران به محتواي اتمسفر و انواع ذرات موجود در هوا بر     مي گردد. نمونه برداري آب باران و آناليز آن تكنيك مفيدي را براي مطالعه تركيب شيميايي آب باران، درك انواع منابع سهيم در شيمي آب باران، و درك انتشار منطقه اي و محلي آلاينده ها و   تاثيرات بالقوه آن ها بر روي اكوسيستم ها به واسطه فرايند ته نشست فراهم   مي سازد. در اين پژوهش، به منظور بررسي شيمي آب باران شهرستان اصفهان شش ايستگاه در جهات مختلف انتخاب   شد و نمونه برداري آب باران در اين ايستگاه ها به مدت دو سال   از مهر ماه 1386 تا ارديبهشت 1388 در فصل بارش صورت گرفت. نتايج حاصل از آناليز شيميايي آب باران نشان داد كه pH   منطقه مورد مطالعه با ميانگين 34/7 ، قليايي است كه به نظر مي رسد خاك محلي و ذرات گرد و غبار در مسير حركت ابرهاي باران زا در اين امر موثرند. از ميان شش ايستگاه، ايستگاه زرين شهر بيشترين pH   را   به خود اختصاص داد كه اين مي تواند به دليل داشتن بيشترين ميزان يون بيكربنات باشد. همچنين با توجه به اين كه اين ايستگاه در جنوب غرب شهرستان اصفهان و محل ورود توده باران زا به منطقه اصفهان است كه هنوز تحت تاثير عوامل اسيدي باران قرارنگرفته است. كمترينpH   مربوط به ايستگاه هاي سمت شمال اصفهان، ايستگاه دانشگاه صنعتي و رباط دوم بود كه اين احتمالاً به دليل تاثير صنايع بزرگي همچون پالايشگاه اصفهان و نيروگاه كه از منابع آلاينده مهم محسوب   مي شوند، مي باشد. غلظت تركيبات در آب باران از ترتيب   پتاسيم< منيزيم <   آمونيوم< نيترات < كلسيم < سولفات< سديم<   كلر < بيكربنات   پيروي مي كند. يون هاي كلر و بيكربنات آنيون هاي غالب منطقه   و سديم كاتيون غالب منطقه بود. سهم تركيبات اسيدي در منطقه كمتر از تركيبات قليايي بود كه به نظر مي رسد آب و هواي خشك منطقه مورد مطالعه و وجود گرد وغبار ناشي از خاك در اتمسفر وانتقال اين ذرات از نواحي خشك مجاورآن،   دليل بالا بودن ميزان يون هاي قليايي مي باشد. با توجه به غلظت يون هاي كلر، سولفات و نيترات مي توان گفت كه اسيد كلريدريك، اسيد سولفوريك و اسيد نيتريك به ترتيب به عنوان عوامل اسيدي آب باران در منطقه مي باشند.