زهره حسيني شعبجره

شناسايي و بررسي روند تغييرات مكاني محل هاي دفع پسماندهاي كارخانجات سنگبري در منطقه اصفهان با استفاده از RS

چكيده

در سال­هاي اخير داده هاي سنجش از دور   در شناسايي وآناليز تغييرات كاربري و پوشش اراضي به طور وسيع به كار گرفته مي شوند. آشكارسازي صحيح تغييرات اشكال سطح زمين، درك بهتري از ارتباط و واكنش بين انسان و پديده­هاي طبيعي جهت مديريت بهتر منابع را فراهم مي كند. روش­هاي مختلفي براي آشكارسازي تغييرات كاربري و پوشش اراضي وجود دارد برخي از اين روش­ها عبارتند از مقايسه پس از طبقه بندي، طبقه بندي سري داده­هاي چند زماني، آناليز مولفه اصلي. مقايسه پس از طبقه بندي يكي از موثرترين روش­هاي آشكارسازي تغيرات است. هدف اين بررسي آشكارسازي تغييرات رخداده در سه محل دفن پسماندهاي سنگبري در اطراف شهر اصفهان و ارزيابي اثرات اين پسماندها بر بيابان زايي مناطق مورد مطالعه است. تصاوير سنجنده هاي ماهواره­ايMSS, TM, ETM⁺   ماهواره لندست و   سنجنده LISSIII   ماهواره IRS به ترتيب مربوط به سال هاي 1990، 1975، 2001 و 2005 براي تهيه نقشه روند تغييرات كاربري پسماند سنگبري استفاده شد. براي انجام تحقيق ابتدا بر روي تمامي تصاوير ماهواره­اي تصحيح هندسي انجام شد. به منظور طبقه بندي تصاوير از طبقه بندي نظارت شده و طبقه بندي هيبريد كه تركيبي از دو روش طبقه بندي نظارت شده و نظارت نشده مي­باشد استفاده شد. در نهايت نقشه پوشش اراضي با 7 طبقه كاربري شامل پسماند سنگبري، اراضي مرتعي و باير، تشكيلات شيلي، پوشش گياهي، منطقه مسكوني، اراضي شور و رخنمون سنگي براي تصاوير TM, ETM⁺, LISSIII   و پنج طبقه كاربري اراضي شامل تشكيلات شيلي،   رخنمون سنگي، اراضي شور، پوشش گياهي   و ساير كاربري­ها براي تصوير MSS تهيه شد. براي برآورد صحت نقشه ها از ماتريس خطا استفاده شد و صحت كلي و ضريب كاپا تهيه شد. براي آشكارسازي تغييرات از روش مقايسه پس از طبقه بندي استفاده شد. نتايج آشكارسازي تغييرات نشان داده است كه بيشترين تغيير كاربري پسماند بين سال هاي 2001-1990 است كه ميزان پسماند 3/229 هكتار افزايش يافته است. بررسي اثرات پسماند بر بيابان زايي نشان داد كه پسماندها بر روي پوشش گياهي، خاك، زمين منظر و توپوگرافي منطقه دفن اثر دارند. در محل­هاي تخليه پسماند با   تخريب كامل پوشش گياهي مواجه هستيم. خاك منطقه دفن تحت فشارهاي ناشي از عبور كاميون هاي حمل فشرده شده و ساختمان آن تغيير كرده و تخريب فيزيكي خاك منطقه را ايجاد كرده است. تخليه لجن هاي سنگبري كه حالت مايع دارد و نفوذ آن به زمين تغيير در تركيب شيمياي خاك را در پي دارد. از بين رفتن پوشش گياهي تخريب اكولوژيكي خاك را ايجاد كرده است. فاصله از مناطق مسكوني، راه و جاده در انتخاب محل دفن در نظر گرفته نشده كه باعث بد شدن زمين منظر جاده­هاي عبور كرده از كنار محل­هاي دفن گشته است. محل دفن پسماند در توپوگرافي منطقه تغيير ايجاد كرده است، در صورت عبور روان آب هاي سطحي از اين محل هاي تغيير در مسير روان آب ها را نيز در پي خواهد داشت. با توجه به اثرات پسماندها در منطقه لازم است كه مكانيابي براي يافتن مناطق مناسب دفن پسماندها صورت گرفته و دفن بهداشتي در برنامه كار شهرداري­ها و متوليان امور قرار گيرد.