سميه احمدي

بررسي كمي،كيفي و مديريت پسماندهاي شهرك صنعتي رازي (رنگسازان) اصفهان

چكيده:

خطرات زيست محيطي ناشي از سوء مديريت پسماندهاي صنعتي يكي از مسائل اساسي كشور به شمار مي آيد. با رشد صنايع و تمركز آنها در قطب ها و مناطق صنعتي، مشكلات مواد زائد صنعتي با وضوح بيشتري به چشم مي خورد. هدف از اين مطالعه، بررسي نوع و ميزان پسماندهاي توليدي در شهرك صنعتي رازي واقع در استان اصفهان و انتخاب گزينة مناسب جهت مديريت آنها مي باشد.   در حال حاضر، تنها 13 درصد از واحدهاي واگذار شدة اين شهرك به بهره برداري رسيده است و با طرح توسعة شهرك در آيندة نزديك و بهره برداري از بقيه واحدها، لزوم مديريت پسماندها در آن به عنوان يك قطب صنعتي در حال توسعه در استان اصفهان ضروري مي نمايد. در اين شهرك،   صنايع شيميايي با 38%، بزرگترين گروه صنايع را تشكيل داده اند. همچنين صنايع فلزي 24%، كاني غير فلزي7% ، مواد غذايي، آشاميدني و دارويي17%، چوب و سلولزي6%، برق و الكترونيك1%، نساجي، پوشاك و چرم   2% از صنايع موجود در شهرك مي باشند. 5% نيز به واحدهاي خدمات اختصاص داده شده اند. در اين تحقيق، از روش پرسشنامه اي براي بررسي وضعيت توليد پسماندها در فاز بهره برداري شهرك صنعتي رازي استفاده شد. با بدست آوردن نرخ توليد پسماندها در هر كدام از واحدهاي صنعتي،   نوع و ميزان پسماندهاي توليدي در صنايع فاز توسعة شهرك تعيين و برآورد گرديد. همچنين پسماندهاي خطرناك توليدي در شهرك بر اساس طبقه بندي هاي UNEP و كنوانسيون بازل طبقه بندي شدند. نتايج بدست آمده نشان داد كه در اين شهرك، حدود 5/64155 تن در سال پسماند صنعتي توليد خواهد شد كه   7808 تن در سال مربوط به فاز بهره برداري و 5/56347 تن در سال مربوط به فاز توسعه است. بالاترين سهم توليد پسماندهاي صنعتي در كل شهرك صنعتي رازي مربوط به پسماندهاي خطرناك با 2/36% مي باشد. پس از آن پسماندهاي فلزي با 8/17% بيشترين درصد پسماندها را به خود اختصاص داده اند. پسماندهاي غيرفعال 2/15%، پسماندهاي آلي 9/13% ، پلاستيك و لاستيك 7% ، كاغذ و مقوا 3% ، چوب 2% ، الياف و منسوجات 6/1% و شيشه 1/0% از پسماندها را در اين شهرك تشكيل مي دهند. ساير پسماندها نيز 2/3% از پسماندها مي باشند. ميانگين نرخ توليد پسماندهاي شبه خانگي توليدي در شهرك صنعتي رازي 340 گرم در روز به ازاي هر نفر برآورد شد. بيشترين روش به كار رفته (68%) در مديريت پسماندهاي صنعتي در شهرك، تخليه و تلنبار كردن آنها توسط خود واحد به طور غيراصولي و بدون هيچ كنترل و مديريتي در ناحيه اي در حاشية شهرك مي باشد. ساير روش هاي دفع پسماندهاي صنعتي در اين شهرك عبارتند از بازيافت در كارخانه 14%، بازيافت خارج از كارخانه 17%، دفع همراه با زباله هاي شبه خانگي 1% و سوزاندن 05/0%. از كل پسماندهاي صنعتي توليد شده در اين شهرك، حدود 70% قابليت بازيافت و استفادة مجدد دارند و 30% غيرقابل بازيافت بوده و بايستي يكي از عمليات دفع پسماند بر روي آنها صورت گيرد. با توجه به شرايط و ضوابط موجود ، مديريت جامع پسماندهاي صنعتي در اين شهرك مبتني بر شيوه هاي كاهش زائدات در مبدأ توليد و بازيافت براي پسماندهاي قابل بازيافت و ايجاد يك سايت دفن بهداشتي براي پسماندهاي غيرقابل بازيافت پيشنهاد مي‌گردد. در مورد مديريت پسماندهاي خطرناك، بايستي جمع آوري و حمل آنها به مكاني كه از طرف ادارة كل حفاظت محيط زيست در قالب طرح جامع پسماندهاي خطرناك استان تعيين شده انجام گيرد.